Türkiye son 30 yılın en ağır zirai don felaketiyle sarsıldı. 36 ilde etkili olan don, üzümden elmaya, kirazdan bademe birçok üründe %80’e varan kayıplara yol açtı. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilk tahminlerine göre ekonomik zarar 5 milyar doları bulabilir. İşte zirai donun etkileri ve alınabilecek önlemler…
Zirai Don Nedir ve Neden Önemli?
Zirai don, hava sıcaklığının 0°C’nin altına düşmesiyle bitkilerin hücrelerinde donma meydana gelmesi durumudur. Bu olay, tarım ürünlerinde ciddi hasara yol açarak hem çiftçilerin gelirini hem de gıda fiyatlarını olumsuz etkiler. Türkiye’de ilkbahar aylarında, özellikle Nisan’da, filizlenme döneminde yaşanan don olayları tarım sektörü için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Nisan 2025 Zirai Don Olayının Detayları
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre, 10-12 Nisan 2025’te Türkiye genelinde sıcaklıklar -15°C’ye kadar düştü. Bu, son 30 yılın en soğuk Nisan ayı olarak kayıtlara geçti. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, olayın 2014’ten bu yana görülen en büyük zirai don felaketi olduğunu belirtti.
36 ilde etkili olan don, şu ürünleri vurdu:
Üzüm: Manisa’da bağlarda %80 kayıp.
Elma ve Kayısı: Niğde ve Kayseri’de bahçeler büyük zarar gördü.
Kiraz ve Badem: Malatya ve Adıyaman’da ağır hasar.
Fındık, Kivi ve Patates: Marmara ve Karadeniz bölgelerinde kayıplar yaşandı.
Narenciye: Adana ve Mersin’de turfanda ürünler etkilendi.
Ekonomik ve Sosyal Etkiler
Zirai donun yol açtığı tahmini 5 milyar dolarlık zarar, gıda enflasyonunu tetikleyebilir. Meyve ve sebze fiyatlarında artış beklenirken, dış ticaret açığı riski de yükseliyor. Çiftçiler, özellikle sigortasız olanlar, büyük bir gelir kaybıyla karşı karşıya. Bakanlık, TARSİM (Tarım Sigortaları Havuzu) kapsamında hasar tespitlerini hızlandırırken, destek paketleri hazırlıyor.
Hangi Bölgeler Etkilendi?
Ege: Manisa’da üzüm ve kiraz bahçeleri ağır darbe aldı.
İç Anadolu: Niğde, Kayseri ve Konya’da elma, kayısı ve üzüm zarar gördü.
Marmara: Tekirdağ ve Yalova’da kivi ve erik bahçeleri etkilendi.
Güneydoğu Anadolu: Malatya ve Adıyaman’da badem ve kayısı ağaçları hasar aldı.
Akdeniz: Adana ve Mersin’de narenciye ve sebzeler kayıp yaşadı.
